Το «I Heard It Through the Grapevine» έγινε classic χάρη στον Marvin Gaye, αλλά η ιστορία του αποκαλύπτει τα πιο σκοτεινά μυστικά της Motown
Όταν ακούμε τη φράση «I Heard It Through the Grapevine», δύσκολα βρίσκουμε κάποιον που δεν αναγνωρίζει αμέσως τον ήχο του. Το τραγούδι είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κομμάτια της Motown και θεωρείται αληθινό αριστούργημα. Όμως πίσω από την επιτυχία του κρύβεται μια σκοτεινή πλευρά: η ιστορία της κυκλοφορίας του αποκαλύπτει όλα τα προβλήματα που βασάνιζαν τη δισκογραφική εταιρεία του Berry Gordy, και δείχνει πόσο εύκολα μπορούσαν να «θάβονται» διαμάντια απλά και μόνο επειδή δεν ταίριαζαν στο καλούπι που είχε δημιουργηθεί.
Διαβάστε Eπίσης: Μία βραδιά στο Madison Square Garden: Η Lady Gaga ξαναβρίσκει τη μαγεία της Νέας Υόρκης
Ο Berry Gordy δεν ξεκίνησε την καριέρα του έχοντας την παραμικρή ιδέα ότι θα φτιάξει μια μουσική αυτοκρατορία. Όταν έστησε τη Hitsville USA, το έκανε με δανεικά χρήματα, σκληρή δουλειά και μια μεγάλη δόση ελπίδας ότι θα καταφέρει να περάσει το όνομά του στη βιομηχανία. Την ίδια εποχή, δεκάδες άλλοι προσπαθούσαν να σπάσουν το φράγμα της επιτυχίας, με ελάχιστους να καταφέρνουν να ξεχωρίσουν. Τι ήταν αυτό που έκανε τον Gordy διαφορετικό; Δύο λέξεις: όραμα και ευελιξία.
Από την πρώτη στιγμή, είχε ξεκάθαρη πρόθεση να δημιουργήσει έναν ήχο που θα έκανε τον κόσμο να χορεύει. Τα τραγούδια έπρεπε να είναι ανάλαφρα, χαρούμενα, να κάνουν τον ακροατή να κουνά το κεφάλι και να χτυπά το πόδι του στον ρυθμό. Παράλληλα, είχε την ικανότητα να προσαρμόζεται, ενώνοντας συνθέτες, στιχουργούς και τραγουδιστές σε απροσδόκητους συνδυασμούς μέχρι να βγει το «μαγικό» αποτέλεσμα. Αυτή η μέθοδος ήταν που οδήγησε στη γέννηση του κλασικού «Motown Sound», ενός ήχου που ακόμα και σήμερα αποτελεί συνώνυμο της αμερικανικής pop κουλτούρας.
Το ίδιο αυτό όραμα, όμως, με τον καιρό έγινε πρόβλημα. Ο Gordy ήταν τόσο πεισματάρης, που δεν δεχόταν να ανοίξει τον δρόμο σε μουσικές κατευθύνσεις που δεν ταίριαζαν στην εικόνα που είχε πλάσει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί καλλιτέχνες να νιώθουν εγκλωβισμένοι, αναγκασμένοι να κινούνται συνεχώς στο ίδιο μονοπάτι, χωρίς περιθώριο για εξέλιξη. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν ο Marvin Gaye. Ο Gaye ήθελε να βγάλει πιο εσωτερική μουσική, με πολιτικές νύξεις και βαθύτερα συναισθήματα, αλλά συναντούσε συνεχώς τοίχο.
Η ιστορία του «I Heard It Through the Grapevine» είναι ίσως η πιο τρανταχτή απόδειξη αυτού του πείσματος. Το τραγούδι γράφτηκε με στόχο να μιλήσει για την οδύνη ενός άνδρα που μαθαίνει από τρίτους ότι η αγαπημένη του τον εγκαταλείπει. Δεν ήταν το κλασικό χαρωπό ερωτικό τραγούδι της Motown· ήταν σκοτεινό, γεμάτο ένταση και πόνο, με τον Marvin Gaye να χρησιμοποιεί κάθε οκτάβα της φωνής του για να αποδώσει τη συναισθηματική του κατάρρευση. Και όμως, ο Gordy το απέρριψε.
Διαβάστε Eπίσης: Lady Gaga: Το The Dead Dance με τον Tim Burton γυρίστηκε στο στοιχειωμένο Xochimilco
Αντί να βγει η εκδοχή του Gaye, το κομμάτι δόθηκε στη Gladys Knight & the Pips, που το μετέτρεψαν σε πιο ρυθμικό, «χορευτικό» single, ταιριαστό με την πεπατημένη της Motown. Αυτή η version κυκλοφόρησε πρώτη και γνώρισε επιτυχία, αλλά ήταν μακριά από το αρχικό όραμα του Gaye. Εκείνος δεν το έβαλε κάτω· έβαλε το τραγούδι στο όγδοο άλμπουμ του, «In The Groove», και εκεί έγινε η αποκάλυψη. Το κοινό το λάτρεψε, και τελικά ο Gordy αναγκάστηκε να το κυκλοφορήσει ξανά ως single. Το αποτέλεσμα; Ένα από τα μεγαλύτερα hits της ιστορίας της Motown, με το όνομα του Gaye να ανεβαίνει στο πάνθεον της soul.
Και όμως, η επιτυχία του «I Heard It Through the Grapevine» αφήνει μια πικρή γεύση. Αν δεν είχε επιμείνει ο Gaye, ίσως ποτέ να μην είχαμε ακούσει αυτή την εκδοχή. Και αυτό γεννά το ερώτημα: πόσα άλλα τραγούδια χάθηκαν για πάντα, θυσία στο πείσμα και τον έλεγχο του Gordy; Είναι γνωστό ότι ο ίδιος απέρριπτε για χρόνια την ιδέα του Gaye να κυκλοφορήσει το «What’s Going On», ένα άλμπουμ που σήμερα θεωρείται ίσως το κορυφαίο της soul μουσικής, ακριβώς επειδή δεν ήθελε πολιτικά σχόλια μέσα στο «χαρούμενο» Motown brand.
Το παράδοξο είναι ότι η ίδια η ακαμψία του Gordy ήταν και το στοιχείο που έδωσε στην Motown την ταυτότητά της. Χωρίς αυτό το αυστηρό φίλτρο, ίσως ο ήχος της να μην είχε εδραιωθεί τόσο δυνατά στην ιστορία. Όμως το τίμημα ήταν μεγάλο: καλλιτέχνες περιορισμένοι, ιδέες θαμμένες, και μουσικά αριστουργήματα που καθυστέρησαν ή δεν βγήκαν ποτέ στο φως.
Διαβάστε Eπίσης: Selena Gomez: Η μητέρα της Mandy Teefey κατηγορείται για χρήση ουσιών
Το «I Heard It Through the Grapevine» είναι ένα τραγούδι που απολαμβάνουμε ακόμα σήμερα και σίγουρα δεν θα σταματήσει να μας συγκινεί. Όμως, όσο κι αν το αγαπάμε, η ιστορία του μας υπενθυμίζει πως η Motown είχε μια βαθιά αντιφατική φύση: από τη μία μας χάρισε τον πιο αναγνωρίσιμο ήχο της αμερικανικής pop, κι από την άλλη εμπόδισε καλλιτέχνες να εκφράσουν στο έπακρο τη δημιουργικότητά τους.
Κάθε φορά που ακούμε τον Gaye να τραγουδά «I Heard It Through the Grapevine», μπορούμε να θαυμάσουμε την καλλιτεχνική ιδιοφυΐα του και την απίστευτη συναισθηματική του δύναμη. Αλλά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε και το άλλο: ότι αυτό το τραγούδι κινδύνεψε να μη φτάσει ποτέ σε εμάς, θύμα μιας βιομηχανίας που συχνά νοιαζόταν περισσότερο για την εικόνα και λιγότερο για την τέχνη.
