Από τα clubs των ‘90s στα charts του σήμερα – Το άγνωστο story πίσω από την επιτυχία που ακούγεται παντού
Όταν ακούς τη λέξη “Beyoncé”, το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό είναι οι εντυπωσιακές εμφανίσεις, οι μεγάλες παγκόσμιες επιτυχίες και το πώς έχει καταφέρει να κάνει κάθε της τραγούδι viral και να συζητιέται παντού. Αυτή τη φορά, όμως, η πασίγνωστη τραγουδίστρια βρίσκεται στο προσκήνιο για κάτι τελείως διαφορετικό: ένα μεγάλο δικαστικό θρίλερ γύρω από την επιτυχία της “Alien Superstar”, το οποίο φέρνει ξανά στο φως το ακανθώδες θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων και των samples στη μουσική.
Τι έχει συμβεί πραγματικά; Η αρχή γίνεται με ένα μικρό, αλλά χαρακτηριστικό ηχητικό κομμάτι που ακούγεται στην εισαγωγή του τραγουδιού – αυτό που δίνει όλο το electronic vibe στο “Alien Superstar” και έχει μείνει στο μυαλό των fans. Αυτό το sample προέρχεται από το “Moonraker”, ένα house track του 1998, αλλά όπως φαίνεται τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα από όσο νομίζαμε.
Διαβάστε Eπίσης: Beyoncé – Kendrick Lamar: Το “Freedom” εκτοξεύει το trailer του One Battle After Another
Ο Shuji Hirose, ιδιοκτήτης του ανεξάρτητου label Soundmen on Wax Records, υποστηρίζει ότι είναι ο μόνος που έχει τα νόμιμα δικαιώματα για το “Moonraker”, αφού τα είχε αγοράσει όταν το τραγούδι κυκλοφόρησε. Ωστόσο, η Beyoncé και η ομάδα της πήραν άδεια χρήσης από τον ίδιο τον δημιουργό του κομματιού, τον John Holiday (γνωστό και ως Foremost Poets ή Johnny Dangerous), ο οποίος – σύμφωνα με τον Hirose – δεν είχε καν το δικαίωμα να υπογράψει τη σχετική άδεια! Με αυτό το δεδομένο, ο Hirose ζητά αποζημίωση για κάθε ευρώ που μπήκε στα ταμεία της Beyoncé και των δισκογραφικών κολοσσών που εμπλέκονται, επειδή, όπως λέει, δεν του ζητήθηκε ποτέ η άδεια για το sample.
Αυτό το σκηνικό δείχνει πόσο μπλεγμένη μπορεί να γίνει η διαδικασία των πνευματικών δικαιωμάτων στη σημερινή μουσική βιομηχανία, ειδικά όταν μιλάμε για samples από τραγούδια που έχουν κυκλοφορήσει δεκαετίες πριν. Σε μια εποχή που το sampling και οι μουσικές “αναφορές” είναι κομμάτι της δημιουργικής διαδικασίας κάθε νέας pop επιτυχίας, το να ξέρεις ποιος τελικά έχει τα νόμιμα δικαιώματα μπορεί να γίνει πραγματικός λαβύρινθος.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το όνομα της Beyoncé μπλέκεται με ιστορίες που αφορούν samples. Θυμόμαστε πως το άλμπουμ Renaissance είχε ξεχωρίσει ακριβώς για τα πολλά samples και τις μουσικές αναφορές του, με άλλους καλλιτέχνες να χαίρονται (όπως η Robin S. με το “Show Me Love”), ενώ κάποιοι, όπως η Kelis, εξέφρασαν δημόσια τη δυσαρέσκειά τους για το πώς διαχειρίστηκε η ομάδα της Beyoncé το ζήτημα των copyrights.
Στην περίπτωση του “Alien Superstar”, όλα τα φώτα πέφτουν πάνω στο sample της εισαγωγής. Ο Hirose ισχυρίζεται πως είχε συμφωνήσει με τον Holiday από το 1998 και είχε αγοράσει το δικαίωμα αποκλειστικής διανομής και εκμετάλλευσης του “Moonraker” για μόλις 1.500 δολάρια. Επομένως, όταν η ομάδα της Beyoncé αναζήτησε άδεια, θεώρησε λογικό να τη ζητήσει από τον δημιουργό – μόνο που, νομικά, αυτός δεν είχε πλέον τη δυνατότητα να υπογράφει τέτοιες συμφωνίες.
Η υπόθεση έχει προκαλέσει αναστάτωση στη βιομηχανία, όχι τόσο επειδή η Beyoncé έκανε κάποιο “σοβαρό λάθος” αλλά επειδή ο ίδιος ο χώρος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι γεμάτος γκρίζες ζώνες. Το αποτέλεσμα είναι πως, για ακόμη μία φορά, ένα chart-topping hit γίνεται αφορμή για να συζητηθούν δημόσια οι κανόνες γύρω από τα samples, τα δικαιώματα και τις νέες μορφές δημιουργίας.
Όσο για τη Beyoncé, παραμένει στη θέση της ως μία από τις μεγαλύτερες stars παγκοσμίως, με τη δύναμη της εικόνας και της μουσικής της να παραμένει αλώβητη ακόμη και σε τέτοιες νομικές περιπέτειες. Το “Alien Superstar” συνεχίζει να ακούγεται παντού, δείχνοντας πως η αξία ενός τραγουδιού, ειδικά όταν συνδυάζει το παλιό με το καινούριο, είναι πιο μεγάλη από τα δικαστήρια. Παράλληλα, η ίδια η συζήτηση για τα δικαιώματα δείχνει πόσο σύνθετο έχει γίνει το παιχνίδι της pop βιομηχανίας.
Διαβάστε Eπίσης: Beyonce: Όλα τα ρεκόρ που έσπασε στο “Cowboy Carter Tour”
Για τους δημιουργούς, το μήνυμα είναι απλό: αν θέλεις να χτίσεις ένα μεγάλο pop hit βασισμένο σε παλιότερους ήχους, πρέπει να ψάχνεις βαθιά για τα πραγματικά δικαιώματα. Και για τους fans, το θέμα δίνει αφορμή να μάθουν πως πίσω από κάθε “wow” τραγούδι υπάρχουν ολόκληρες ιστορίες, συμφωνίες, ακόμα και μυστικές κόντρες που σπάνια φτάνουν στα αυτιά του κοινού.
Η υπόθεση δεν έχει τελειώσει και, όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, το πιθανότερο είναι πως θα καταλήξει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με κάποια οικονομική αποζημίωση. Αλλά το μάθημα παραμένει: η μουσική είναι ένας κόσμος όπου τα όρια του παλιού και του νέου διαρκώς διασταυρώνονται – και τα δικαιώματα είναι εκείνα που τελικά “γράφουν” την ιστορία.
Κι έτσι, το “Alien Superstar” παραμένει super όχι μόνο για το beat και το vibe του, αλλά και για τις ιστορίες που φέρνει μαζί του από το παρελθόν – μια υπενθύμιση ότι κάθε μεγάλη επιτυχία έχει και το δικό της παρασκήνιο!
